رسول خدا صلوات الله علیه و آله:
قَسَمَ اللَّهُ الْعَقْلَ عَلَى ثَلاثَةِ أَجْزَاءٍ ، فَمَنَ کُنَّ فِیهِ کَمُلَ عَقْلُهُ ، وَمَنْ لَمْ یَکُنَّ فِیهِ فَلا عَقْلَ لَهُ : حُسْنِ الْمَعْرِفَةِ بِاللَّهِ ، وَحُسْنِ الطَّاعَةِ لِلَّهِ ، وَحُسْنِ الصَّبْرِ عَلَى أَمَرِهِ.
خداوند عقل را سه قسمت کرده، هر کس همه آنها را داشته باشد عقل او کامل است و هرکس همه را دارا نباشد عقلی برایش نیست.
خوب شناختن خدا، خوب اطاعت کردن برای خدا و خوب صبر کردن بر کار خدا.
تحف العقول، ص 90
رسول خدا صلوات الله علیه و آله:
مَن طَلَبَ رِضا مخلوقٍ بِسَخَطِ الخالِقِ سَلَّطَ اللّه ُ عزّ و جلّ علَیهِ ذلکَ المَخلوقَ.
هر کس خشنودی مخلوق را به بهای خشم خالق بجوید، خداوند عزّوجلّ همان مخلوق را بر او مسلّط سازد.
تحف العقول، ص88
رسول خدا صلوات الله علیه و آله:
مَن لَم یَرَ أنَّ لِلهِ عَلَیه نِعمَةً إلّا فى مَطعَمٍ أومَشرَبٍ فَقَد جَهِلَ وَ کَفَرَ نِعَمَ اللّهَ وِ ضِلَّ سَعیَهُ وَ دَنا مِنهُ عَذابُهُ.
کسی که نعمت خدا را بر خود فقط در خوراک و نوشیدن ببیند، به یقین نادان است و بر نعمتهای الهی کفران ورزیده است و تلاش او بیهوده (و گمراه شده) و عذابش نزدیک است.
تحف العقول، ص 86
رسول خدا صلوات الله علیه و آله:
مَنْ وَعَدَهُ اللَّهُ عَلَى عَمَلٍ ثَوَابًا فَهُوَ مُنْجِزُهُ لَهُ وَمَنْ وَعَدَهُ عَلَى عَمَلٍ عِقَابًا فَهُوَ فِیهِ بالخیار.
خداوند به هر کس وعده ثواب داده به آن وفا میکند، و به هر کس وعید مجازات داده در عفوش مختار است.
تحف العقول، ص 80
رسول خدا صلوات الله علیه و آله:
مَنْ أَذَاعَ فَاحِشَةً کَانَ کَمُبْتَدِئِهَا وَ مَنْ عَیَّرَ مُؤْمِناً بِشَیْ ءٍ لَمْ یَمُتْ حَتَّی یَرْکَبَهُ.
هر کس هرزگی (و فحشای) شخصی را فاش سازد همچون آغازگر آن هرزگی (و فحشا) است و هر کس مؤمنی را به خاطر عیب او سرزنش و شماتت کند، نمیرد تا مرتکب همان بشود.
تحف العقول، ص 78
امام صادق علیه السلام:
یا بْنَ جُنْدَب اِنَّ لِلشَّیطانِ مَصائدَ یصْطادُ بها فَتَحامُوا شِباکَهُ و مَصائِدَهُ .
قُلْتُ یَا ابْنَ رسولِ اللّه و ما هِىَ؟
امّا مَصائِدُهُ فَصَدٌّ عَنْ بِرِّ الاِخوانِ، و اَمّا شِباکُهُ فَنَوْمٌ عَنْ قَضاءِ الصّلَواتِ الّتی فَرَضَهَا اللّهُ.
ای پسر جندب! به راستی که شیطان دامها و قلابهایی دارد که با آنها شکار میکند، پس مراقب باشید که گرفتارشان نشوید.
عرض کردم: ای فرزند رسول خدا آنها کدامند؟
فرمود: اما دامهای او، جلوگیری از نیکی به برادران است و قلابهایش خواب رفتن بندگان هنگام به جا آوردن نمازهای واجب است.
تحف العقول، ص 540
امام صادق علیه السلام:
أقِلَّ النَّومَ باللَّیلِ و الکَلامَ بالنَّهارِ .
خواب شب و کلام در روز را کم کن.
تحف العقول، ص538
امام صادق علیه السلام:
طُوبى لِعَبْد لَمْ یَغْبِطِ الخاطِئینَ على ما اُوتُوا مِن نَعیمِ الدُّنیا و زَهرَتِهار.
خوشا به حال بندهای که بر خطاکارانی که از نعمتها و خوشیهای دنیا برخوردار شدهاند غبطه نخورد.
تحف العقول، ص 536
مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام:
علیک بالآخره تاتک الدنیا صاغره.
تو مراقب آخرتت باش، دنیا خودش ذلیلانه پیش تو می آید.
غررالحکم، ح2603، ص 144
مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام:
اُطْلُبُوا الحاجاتِ بِعِزَّةِ الْاَنْفُسِ فَاِنَّ بِیَدِاللّه ِ قَضاءَها.
حاجات خود را عزتمندانه بیان کنید، چرا که برآورده شدن آن بدست خداست.
شرح ابن ابی الحدید، ج20، ص317