فتنه مالی در آخرالزمان

به گواه تاریخ کسانی که در مالشان حرامی باشد، به هنگام فتنه‌ها و امتحانات یقیناً در جبهه مقابل حق قرار خواهند گرفت.

چنانچه حضرت سید الشهداء علیه السلام در روز عاشورا خطاب سپاه عمر سعد فرمود: (همه شما ناشنوایید، زیرا بخشش‌هایتان در حرام منحصر شده و شکم‌هایتان از حرام پر گشته است و خدا (بدین سبب) بر دل‌های شما مُهر زده است[1].)

این مسئله را بگذارید در کنار این حدیث رسول خدا صلوات الله علیه و آله که می‌فرمایند: کم‌یاب‌ترین چیز در آخرالزمان درهمی حلال است و دوست مؤمنی که با آن انس بگیرید[2]. (یعنی مال شبهه ناک کم نیست اما طیب و طاهر و حلالِ بی‌شُبهَت قرار است بسیار اندک باشد!)

و سخن امام صادق علیه السلام که می‌فرمایند: قبل از ظهور کسب و کار کساد می‌شود و برکت از میان می‌رود و مردم در زمینه مالی به سختی امتحان می‌شوند[3].

و مولا امیرالمؤمنین علیه السلام که می‌فرمایند: در فتنه‌ای اضطراب‌آور و هولناک که همه به آن مبتلا خواهید شد [برای در امان ماندنِ ایمانتان] شما مال حرام وارد زندگی و لقمه حرام وارد شکم خود نکنید[4]!

و این سخن امام زمان علیه السلام که در نامه خود به شیخ مفید فرمودند: عهد می‌کنم که هر کدام از شیعیان که راه تقوا را در پیش گیرد و هر آنچه که لازم است (و حق خداست) از مال خود خارج کند، از فتنه‌ گمراه‌کننده و ظلمانی در امان باشد[5].

و اما کسانی که در سودای یاری امام زمان خویش هستند نیز در این سخن حضرت سید الشهدا بیاندیشند: موسی بن عمیر از پدر خود نقل کرد که گفت: امام حسین علیه السلام به من فرمود: بین مردم ندا کن، کسی که بدهی و دِینی دارد، نباید با من به پیکار آید. یک نفر از اصحاب نزد امام آمد و عرض کرد: من بدهی دارم(چه کنم؟) امام دوباره فرمودند:  هر کس بدهی (و دِینی) دارد با من به نبرد (و پیکار) نیاید[6].

بسیار نکته مهمی است که اگر انسان از قبل حساب مالی‌اش دُرُست نباشد، هنگام فراخوان امامش جایی در لشگر نخواهد داشت...

---

[1]  «وَیْلَکُمْ مَا عَلَیْکُمْ ان تُنْصِتُوا اِلَیَّ فَتَسْمَعُوا قَوْلِی وَ اِنَّمَا اَدْعُوکُمْ اِلَی سَبِیلِ الرَّشَادِ فَمَنْ اَطَاعَنِی کَانَ مِنَ الْمُرْشَدِینَ وَ مَنْ عَصَانِی کَانَ مِنَ الْمُهْلَکِینَ وَکُلُّکُمْ عَاصٍ لِاَمْرِی غَیْرُ مُسْتَمِعٍ قَوْلِی فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ وَ طُبِعَ عَلَی قُلُوبِکُمْ؛ وای بر شما! چرا ساکت نمی‌شوید تا گفتارم را بشنوید! همانا من شما را به راه هدایت و رستگاری فرا می‌خوانم، هر کس از من پیروی کند، سعادتمند است و هر کس نافرمانی‌ام کند از هلاک‌شدگان است، شما همگی نافرمانی‌ام می‌کنید و به سخنم گوش نمی‌دهید، آری شکم‌های شما از حرام پُر و (به همین دلیل) بر قلب‌هایتان مهر‌زده شده است.» (بحارالأنوار (علامه مجلسی): ج۴۵، ص۸)

[2]  «أقَلُّ ما یَکونُ فی آخِرِ الزَّمانِ أخٌ یوثَقُ بِهِ، أو دِرهَمٌ مِن حَلالٍ؛ کم‌یاب‌ترین چیز در آخرالزمان برادری است (مؤمن) که مورد اعتماد باشد و درهمی از حلال.» (تحف العقول: ص 54)

[3]  مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ إِنَّ قُدَّامَ قِیَامِ الْقَائِمِ عَلَامَاتٍ بَلْوَى مِنَ اللَّهِ تَعَالَى لِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ قُلْتُ وَ مَا هِیَ قَالَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ قَالَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ یَعْنِی الْمُؤْمِنِینَ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ مِنْ مُلُوکِ بَنِی فُلَانٍ فِی آخِرِ سُلْطَانِهِمْ- وَ الْجُوعِ بِغَلَاءِ أَسْعَارِهِمْ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ فَسَادِ التِّجَارَاتِ وَ قِلَّةِ الْفَضْلِ فِیهَا- وَ الْأَنْفُسِ قَالَ مَوْتٌ ذَرِیعٌ وَ الثَّمَراتِ قِلَّةِ رَیْعٍ مَا یُزْرَعُ وَ قِلَّةِ بَرَکَةِ الثِّمَارِ- وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ عِنْدَ ذَلِکَ بِخُرُوجِ الْقَائِمِ علیه السلام. قبل از قیام قائم علیه السلام نشانه‏هائى خواهد بود: گرفتارى از جانب خدا براى بندگان مؤمنش. عرض کردم: آن گرفتارى چیست؟ فرمود: همان است که خداى عزّ و جلّ می­فرماید [وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ (سوره بقره - آیه 155) حتماً و یقیناً ما شما را آزمایش خواهیم کرد به چیزى از ترس و گرسنگى و کم بود در مال و جان و میوه‏جات و بشارت ده صابران را.] حضرت فرمود: مقصود از آزمایش شوندگان مؤمنان هستند، مقصود از (به چیزى از ترس) از (ظلم و ستم) پادشاهان فلان خانواده در پایان دوران سلطنتشان، مقصود از (و گرسنگى) گرانى قیمت­هاست و مقصود از (و کمبود ثروت­ها) کسادی بازرگانى و کم سود بودن تجارت­ها و مقصود از (و نقص در جان­ها) یعنى مرگ زودرس و مقصود از (نقص در میوه‏جات) یعنى کم شدن کشاورزى و کمی برکت میوه‏هاست و مقصود از (و صابران را بشارت ده) این است که در چنین وقتی مؤمنان صابر را به خروج حضرت قائم علیه السّلام بشارت بده. (الغیبة (نعمانی): ص 251)

[4]   «وَ اِتَّقُوا مَدَارِجَ اَلشَّیْطَانِ وَ مَهَابِطَ اَلْعُدْوَانِ وَ لاَ تُدْخِلُوا بُطُونَکُمْ لُعَقَ اَلْحَرَامِ؛ از راه‌هاى شیطان و محل فرود آمدن کینه و دشمنى بپرهیزید و شما در شکم‏هاى خود لقمه‏هاى حرام وارد نکنید.» (نهج البلاغه: فرازی از خطبه 151)

[5]  نَحْنُ نَعْهَدُ إِلَیْکَ أَیُّهَا الْوَلِیُّ الْمُخْلِصُ الْمُجَاهِدُ فِینَا الظَّالِمِینَ أَیَّدَکَ اللَّهُ بِنَصْرِهِ الَّذِی أَیَّدَ بِهِ السَّلَفَ مِنْ أَوْلِیَائِنَا الصَّالِحِینَ أَنَّهُ مَنِ اتَّقَى رَبَّهُ مِنْ إِخْوَانِکَ فِی الدِّینِ وَ أَخْرَجَ مِمَّا عَلَیْهِ إِلَى مُسْتَحِقِّیهِ کَانَ آمِناً مِنَ الْفِتْنَةِ الْمُبْطِلَةِ وَ مِحَنِهَا الْمُظْلِمَةِ الْمُضِلَّةِ وَ مَنْ بَخِلَ مِنْهُمْ بِمَا أَعَارَهُ اللَّهُ مِنْ نِعْمَتِهِ عَلَى مَنْ أَمَرَهُ بِصِلَتِهِ فَإِنَّهُ یَکُونُ خَاسِراً بِذَلِکَ لِأُولَاهُ وَ آخِرَتِه‏. (احتجاج (طبرسی): ج2، ص 499) عهد می‌کنم که هر کدام از شیعیان که راه تقوا را در پیش گیرد و هر آنچه که لازم است (و حق خداست) از مال خود خارج کند، از فتنه‌ گمراه‌کننده و رنج‌های ظلمانی در امان باشد و هر کدام از شیعیان، در بخشش اموالی که خداوند به او داده به کسانی که خداوند فرمان داده است بخل ورزد، در دنیا و آخرت زیانکار خواهد بود. (و در فتنه­ها گمراه خواهد شد.)

[6]  «نادِ فِى النّاسِ اَنْ لا یُقاتِلَنَّ مَعی رَجُلٌ عَلَیْهِ دَیْنٌ، فَاِنَّهُ لَیْسَ مِنْ رَجُل یَمُوتُ وَ عَلَیْهِ دَیْنٌ لا یَدَعُ لَهُ وَفاءً اِلاّ دَخَلَ النّارَ. میان مردم ندا کن که هر کس که دَینی به گردن دارد با من برای نبرد نیاید، چرا که هر کس بمیرد در حالی که بر گردنش دَینی باشد و قصد هم نداشته باشد که آن را ادا کند به جهنم می‌رود. مردى برخاست و گفت: همسرم پذیرفت که از طرف من دینم را بپردازد. امام (علیه السلام) پاسخ داد: «وَ ما کِفالَهُ امْرَاَه، وَ هَلْ تَقْضی اِمْرَاَهٌ»؛ (کفالت آن زن چه فایده اى دارد؟ آیا او قدرت دارد چنین کند؟!)» (احقاق الحق (قاضی نورالله شوشتری): ج 19، ص 429)