مولی امیرالمؤمنین علی علیه السلام:
العَفْوُ عَنِ المُقِرِّ لاعَنِ المُصِرِّ.
عفو گذشت سزاوار کسی است که به خطاهای خود اعتراف و اقرار میکند، نه آن کسی که از تقصیرات و خطاهایش دستبردار نیست و به آن اقرار هم نمیکند.
نزهة الناظر (حلوانی): ج۱، ص۵۵
مولی امیرالمؤمنین علی علیه السلام:
ألعَفوُ یُفسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدر إصلاحِهِ مِنَ الکَریمِ.
عفو و گذشت به همان اندازه که در اصلاح شخص بزرگوار موّثر است شخص فرومایه را تباه میکند.
کنز الفوائد (کراجکی طرابلسی): ج۲، ص۱۸۲
برخی صفات شخص لئیم و فرومایه که گذشت دربارهاش جایز نیست و موجب تباهی بیشتر او میشود (طبق احادیث امیر مؤمنان علی علیه السلام):
هر قدر جایگاه دنیویاش بالا رود بیشتر خود را گُم میکند.
حیا ندارد.
بسیار بخیل است.
اگر به او چیزی عطا کنند و لطفی نمایند، بسیار ناشکر و ناسپاس است.
بسیار خلف وعده میکند.
هر گاه قدرت پیدا کند (و مطمئن باشد کسی متعرّض طغیانش نمیشود) فحش میدهد!
موقعی که باید یاری رساند، انسان را تنها میگذارد.
بر زیردستانش همیشه خشم میگیرد.
و...
اللَّئیمُ إذا بَلغَ فَوقَ مِقدارِهِ تَنَکَّرَت أحوالُهُ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۹۶)
اللَّئیمُ لا یَستَحیِی. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۵۷)
یُستَدَلُّ علَى اللَّئیمِ ب...ذَمیمِ البُخلِ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۸۰۰)
اللَّئیمُ... و إذا اُعطِیَ جَحَدَ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۸۲)
اللَّئیمُ... و إذا وَعَدَ أخلَفَ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۸۲)
اَللَّئِیمُ إِذَا قَدَرَ أَفْحَشَ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۸۲)
إیّاکَ أن تَعتَمِدَ علَى اللَّئیمِ؛ فإنّهُ یَخذُلُ مَنِ اعتَمدَ علَیهِ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۱۶۶)
و...