حدیث امامت را زندگی کن (65)

مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام:

لا یُکلِّفْ أحدُکُم أخاهُ الطَّلَبَ إذا عَرَفَ حاجتَهُ.

هرگاه یکى از شما بداند که برادرش نیازمند است، زحمت خواهش را از دوش او بردارد [و قبل از بیان درخواست اقدام به برطرف کردن حاجتش نماید].

بحارالأنور، ج29، ص166

حدیث امامت را زندگی کن (64)

مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام:

احتمِـلْ زلّـةَ وَلیِّـکَ لوقتِ وَثْبَةِ عَدُوِّکَ.

لغزش دوست خود را براى زمان یورش دشمنت تحمّل کن.

بحار الأنوار، ج 74، ص166

حدیث امامت را زندگی کن (63)

توفیق اکسیری است که برای طی مسیر بندگی به گفته بزرگان بهترین رفیق و یاور است!

اما چگونه به دست می‌آید؟!

بیان ارزشمند و نورانی مولا امیرالمؤمنین یکی از کلید‌ها و راهکارهای کسب آن را اینگونه بیان می‌دارد:

یا أیُّها النّاسُ، إنَّهُ مَنِ استَنصَح اللّهَ وُفِّقَ.

ای مردم، همانا بدون تردید هر کس خدا را خیرخواه خود داند، توفیق یابد.

فراز از خطبه 147 نهج‌الباغه شریف

خوب حالا معنای خیرخواه دانستن خدا که کلید کسب توفیق است چیست؟!

یعنی اگر به حسب ظاهر هم انسان در زندگی مبتلا به مصائب و مشکلاتی شد باز در دلش از خدایی که مدبّر اوست راضی باشد و هرگز در دلش از خدا به خاطر شرایطش گله و شکایتی نداشته باشد و بداند که این مصائب و مشکلات یا ریشه در گناهان خود دارد (که برای غالب امثال نگارنده این‌گونه است) یا خداوند حکیم و رحیم به واسطه این مصیبت و مشکل خیر عظیمی را می‌خواهد به او برساند!

دوستی داشتم که می‌گفت فلانی ما نمی‌دانیم خداوند در پس امتحاناتش چه چیزهایی می‌خواهد به ما بدهد! اگر می‌دانستیم همه امتحانات را پاس می‌کردیم منتها به علت کمی صبر که ریشه در کمی  یقین و نقص ایمانمان دارد اکثر امتحانات را خراب می‌کنیم!

و طبیعتاً در نقطه مقابل اگر انسان به علت مشکلات و مصائبش به خدا بدگمان شود و در دل نسبت به خدا شاکی باشد خود این می‌شود عامل زوال توفیق!

حدیث امامت را زندگی کن (62)

امام صادق علیه السلام:

وَ اقطَع عَمَّن یُنسِیک وَصلُهُ ذِکرِ اللّهِ  و تَشغَلُکَ أُلفَتُهُ عَن طاعة اللّهِ. فَإنَّ ذلِک مِن أولیاءِ الشَّیطانِ و أعوانَهَ وَ لا یَحمِلنَکَ رُؤیَتُهُم إلی  المُداهِنَةِ عِندَ الحَقِّ، فَإنَّ فی ذلِکَ خُسراناً عَظیماً نَعُوذُ باللّهِ.

پیوند خود را با کسی که همنشینی با او تو را از یاد خدا غافل می‌کند و الفت و انس با او تو را از طاعت خدا بازمی‌دارد قطع کن!

همانا چنین کسی از اولیای شیطان و از یاران و کمک‌کاران اوست!

پس وقتی از کنار تو گذشت با او گرم نگیر! که همانا در این کار (گرم گرفتن و انس گرفتن با چنین کسی) زیان بزرگی نهفته است که از آن به خدا پناه می‌بریم!

مستدرک الوسائل، ج8، ص 352، ح 9640

البته باید توجه داشت که اینجا مقصود پرهیز از همدلی و انس قلبی در معاشرت با چنین کسانی است؛ وگرنه برخورد مناسب و محترمانه که در آن به حد ضرورت اکتفا شود و در عین حال بیزاری قلبی از رفتار آنان وجود داشته باشد، نه تنها این پیامد را ندارد بلکه از سیره خود معصومین علیهم السلام هم بوده است.

حدیث امامت را زندگی کن (61)

مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام:

کَیفَ یَجِدُ لَذَّةَ العِبادَةِ مَن لا یَصومُ عنِ الهَوى.

چگونه لذّت عبادت را بچشد کسی که از خوشی‌های گناه‌آلود دست نمی‌کشد؟

غرر الحکم : 6985.

نگاه مغفول به حکومت‌داری اسلامی:

امیرالمؤمنین در یکی از خطبه‌هایشان که در کتاب کافی شریف با سند صحیح نقل شده، حدود 30 مورد از بدعت‌هایی که در دوران خلفای پیشین رخ داده بود را بیان می‌کنند و بعد می‌فرمایند که من نمی‌توانم با این بدعت‌ها مبارزه کنم و آنها را به اسلام حقیقی برگردانم، چرا اگر بخواهم به اینکار اقدام نمایم کسی برایم باقی نمی‌ماند جز اندکی از شیعیان خالصم و حتی برخی از سپاهیان فعلی من بر خواهند شورید! آنچنان که زمانی که از خواندن نماز مستحب در ماه رمضان به صورت جماعت نهی کردم کسانی که در سپاه خودم بودند و برای من شمشیر می‌زدند لب اعتراض گشودند و اغتشاش کردند و فریاد وا عمرا سر دادند که ای وای سنت خلیفه عمر پایمال شد و نزدیک بود که بر من شورش کنند!

حضرت امیر، به علت عدم امکان پیاده کردن تمام اسلام نیامدند تا حکومت را واگذارند و برای محقق ساختن آن مقدار که در توانشان بود تلاش می‌کردند!

عده‌‌ای امروزه انتقاد می‌کنند که مگر فلانی این همه خلاف و اشتباه قطعی را نمی‌بیند پس چرا برای مقابله با همه این‌ها اقدام قاطع نمی‌کند؟ اگر نمی‌تواند این‌ها را درست کند چرا نمی‌رود کنار؟!

احتمالاً این دسته اگر در زمان امیرالمؤمنین هم می‌بودند چنین انتقاداتی را بر حضرت وارد می‌ساختند!

در زمان امام صادق علیه السلام هم شخصی از ایشان پرسید چرا در زمان امیرالمؤمنین حضرت و فرزندانشان به شکلی متفاوت از مردم بسیاری از کارها را انجام می‌دادند مگر حکم خدا یکی نیست؟ پس چرا مردم را از بسیاری از این خطاها نهی نمی‌کردند و تنها به عمل درست خودشان و فرزندانشان در این موارد اکتفا می‌کردند؟ امام صادق علیه السلام در پاسخ فرمودند که اگر پایه‌های حکومت حضرت مستحکم می‌شد، تمام کتاب خدا و تمام حق را اجرا می‌فرمود.

 

در این قسمت ابتدا آن قسمت‌های خاص از خطبه که در متن بالا نقل شده ذکر می‌شود و بعد هم تمام خطبه شریف و حدیث امام صادق علیه السلام در پاسخ سؤال در خصوص سیره امیرالمؤمنین در مبارزه با بدعت‌ها.

قَدْ عَمِلَتِ الْوُلَاةُ قَبْلِی أَعْمَالًا خَالَفُوا فِیهَا رَسُولَ اللَّهِ صلوات الله علیه و آله مُتَعَمِّدِینَ لِخِلَافِهِ نَاقِضِینَ لِعَهْدِهِ مُغَیِّرِینِ لِسُنَّتِهِ وَ لَوْ حَمَلْتُ‏ النَّاسَ‏ عَلَى‏ تَرْکِهَا وَ حَوَّلْتُهَا إِلَى مَوَاضِعِهَا وَ إِلَى مَا کَانَتْ فِی عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلوات الله علیه و آله لَتَفَرَّقَ عَنِّی جُنْدِی حَتَّى أَبْقَى وَحْدِی أَوْ قَلِیلٌ مِنْ شِیعَتِیَ...

والیان قبل از من کارهایی انجام دادند که در آن با رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم مخالفت کردند و این بنای مخالفت با رسول خدا را از روی عمد داشتند. پیمان او را شکسته و سنت او را تغییر دادند؛

و اگر مردم را بر ترک آنها وادار نمایم و آنها را به جایگاه خود و به آنچه در زمان رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بود بازگردانم، لشکرم از گرد من پراکنده شده و تنها باقی می‌مانم و یا با عده کمی از شیعیانم...

وَ اللَّهِ لَقَدْ أَمَرْتُ النَّاسَ أَنْ لَا یَجْتَمِعُوا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَّا فِی‏فَرِیضَةٍ وَ أَعْلَمْتُهُمْ أَنَّ اجْتِمَاعَهُمْ فِی النَّوَافِلِ بِدْعَةٌ فَتَنَادَى بَعْضُ أَهْلِ عَسْکَرِی مِمَّنْ یُقَاتِلُ مَعِی یَا أَهْلَ الْإِسْلَامِ غُیِّرَتْ سُنَّةُ عُمَرَ یَنْهَانَا عَنِ الصَّلَاةِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ تَطَوُّعاً وَ لَقَدْ خِفْتُ أَنْ یَثُورُوا فِی نَاحِیَةِ جَانِبِ عَسْکَرِی...

 قسم به خدا که مردم را دستور دادم که در ماه رمضان غیر از نماز واجب را به جماعت نخوانند و ایشان را آگاه نمودم که خواندن نماز مستحبی به جماعت بدعت است ؛ پس عده ای از لشکریان که همراه من جنگیده بودند ندا دادند : ای اهل اسلام سنت عمر تغییر کرد!!! ما را از نماز  مستحبی در ماه رمضان باز می دارند !!! و ترسیدم که بر من از سمت لشکرم بشورند...

الکافی، ج‏8، ص: 60

 

امام صادق علیه السلام:

... و لَوْ أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام ثَبَتَتْ‏ قَدَمَاهُ‏ أَقَامَ کِتَابَ اللَّهِ کُلَّهُ وَ الْحَقَّ کُلَّهُ.

الکافی، ج‏5، ص: 556

... و اگر پایه‌های حکومت امیرالمؤمنین محکم می­شد، تمام کتاب خدا و تمام حق را اجرا می فرمود.

حدیث امامت را زندگی کن (60)

رسول خدا صلوات الله علیه و آله:  

مَنْ طَلَبَ رِضَى النَّاسِ بِسَخَطِ اللَّهِ جَعَلَ اللَّهُ حَامِدَهُ مِنَ النَّاسِ ذَامّاً.  

هر کس بواسطه عملى که باعث خشم خدا است رضایت مردم را جلب کند خداوند، همان ستایش کننده‌اش را بدگویش قرار می‌دهد. 

خصال صدوق، ح6

حدیث امامت را زندگی کن (59)

امام صادق علیه السلام:

حَسْبُ الْمُؤْمِنِ مِنَ اللَّهِ نُصْرَةً أَنْ یَرَى عَدُوَّهُ یَعْمَلُ بِمَعَاصِی اللَّهِ‏

مؤمن را همین یارى از خدا بس که به بیند دشمنش بگناه آلوده است.

خصال صدوق؛  ح 96

حدیث امامت را زندگی کن (58)

رسول خدا صلوات الله علیه و آله:

لایَجتَمِعُ الحَسَدُ وَ الایمانُ فی قَلبِ امْرِی.

 حسد و ایمان (هرگز) در دل یک نفر با هم جمع نمی‌شوند.

مستدرک، ج ۱۲، ص۱۸

مولا امیرالمؤمنین از زبان دشمنان:

ابوبکر:
همانا من از پیامبر درود خدا بر او باد شنیدم که می‌فرمود:
عَلِیٌّ خَیْرُ مَنْ طَلَعَتْ عَلَیْهِ الْشَّمسُ وَ غَرُبَتْ بَعدِی.
علی، جز من بهترین کسی است که آفتاب بر او طلوع و غروب می‌کند.

(لسان المیزان، ابن حجر عسقلانی، جلد 6، ص 78)



عمر:
از پیامبر درود خدا بر او باد شنیدم که فرمود:
لَوِ اجْتَمَعَ النّاسُ عَلی حُبِّ عَلِیِّ بْنِ أبی طالِبٍ لَما خَلَقَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ النّارَ.
اگر مردمان بر عشق علی بن ابی‌طالب گِرد هم می‌آمدند، آفریدگار آتش ‍[دوزخ] را نمی‌آفرید.

(ینابیع المودة، قندوزی، جلد 2، صفحه 290)



عثمان:
از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمود:
النَّظَرُ إِلَى وَجْهِ عَلِیٍّ عِبَادَةٌ.
نگریستن به [چهره] علی، عبادت است.

(تاریخ دمشق، ابن عساکر، جلد 42، صفحه 350)



عایشه:
پیامبر به من فرمود:
ذکرُ علیٍ عبادَةٌ.
نام و یاد علی عبادت به شمار می‌آید.

(البدایة و النهایة، ابن کثیر، جلد 7، صفحه 394)


معاویه:
هیهات هیهات عقمت النساء أن یلدن مثله.
هیهات هیهات که بار دیگر زنان شخصیتی چون علی‌ بن ابی‌طالب را به دنیا بیاورند!

(شرح نهج البلاغه، ابن ابی‌الدحدید، جلد 11، ص254)